Türkiye’den Almanya’ya Niteliksiz İşçi Göçü
Mezuniyeti olmayan bireyler için pratik ve güncel rehber
Almanya denilince çoğu kişinin aklına “nitelikli işçi” (Fachkraft) göçü geliyor. Peki ya diploması olmayan veya denkliği bulunmayanlar? Doğru stratejiyle, bazı istisnalar ve programlar sayesinde niteliksiz işçi olarak da Almanya’da çalışma mümkün. Bu yazıda yasal zemin, başvuru yolları, maaş koşulları, süreç adımları, hangi sektörlerde iş bulunduğu ve artılar-eksilerle tüm resmi sade bir dille özetliyoruz.
1) “Niteliksiz İşçi” Nedir?
- Nitelikli (Fachkraft): Almanya’da tanınan mesleki eğitim belgesi veya yükseköğrenim diploması olan kişiler.
- Niteliksiz/Yardımcı İşçi (Hilfskraft): Almanya’da tanınan bir mesleki yeterliliği bulunmayan veya denkliği olmayan kişiler.
Not: Niteliksiz kategoride kalıcı göç yolları sınırlı; çoğunlukla iş teklifi + adil/yerel düzeye uygun maaş + BA onayı şarttır.
2) Mezuniyeti Olmayanlar İçin Mümkün Yollar
a) §19c AufenthG kapsamındaki istisnai istihdam
Diploma denkliği olmadan da iş tecrübesi ve yerel düzeye uygun maaş ile bazı dosyalar onaylanabilir. Burada kilit unsur iş piyasası ihtiyacı ve BA onayıdır. (Her vaka bireysel değerlendirilir.)
b) Tecrübeyle (denklik olmadan) çalışma
Bazı alanlarda belgelenmiş iş deneyimi yüksek maaşla birlikte denklik aranmadan işe başlama imkânı sağlar. Örn. uzun yıllar aynı işte çalışmış kişiler için işverenle uygun sözleşme + BA onayı kombinasyonu değerlendirilebilir.
c) Kısa süreli/kontenjanlı istihdam (6–8 ay)
Belirli bir yıllık kontenjan dahilinde, toplu sözleşmeli (tarifli) ücretle geçici çalışma mümkün olabilir. Bu yol uzun vadeli oturuma dönüşmez, ancak Almanya deneyimi kazandırır.
d) Sezonluk işler
Tarım/turizm gibi alanlarda 3–6 ay süreli sezonluk işler. Türkiye şu an bazı vizesiz sezonluk programlarda yer almıyor; yine de iş teklifi + vize ile bireysel başvurular mümkün olabilir.
e) Sektörel kolaylık örnekleri
- Lojistik/şoförlük: Belge ve ehliyetleriniz uygunsa talep yüksektir.
- IT istisnası: Diploma olmadan da güçlü deneyimle (özellikle yazılım) farklı vizeler mümkün olabilir. (Bu, niteliksizden çok “deneyimle nitelik” kategorisidir.)
Gerçekçi olalım: Türkiye vatandaşları için Batı Balkan benzeri “genel niteliksiz işçi kotası” bulunmuyor. Bu yüzden iş teklifi + adil maaş + BA onayı üçlüsü kritik.
3) Zorunlu Şartlar: Maaş, EzB ve BA Onayı
- Somut iş teklifi/sözleşme: İş tanımı, tam zamanlı saat, brüt maaş ve başlama tarihi net olmalı.
- Maaş seviyesi: Yerel/“ortsüblich” düzeye uygun olmalı. BA, düşük ücret gerekçesiyle onay vermeyebilir (ör.: “bu iş için 3.700 € brüt altında”).
- EzB (Erklärung zum Beschäftigungsverhältnis): İşverenin BA’ya sunduğu form. Maaş/saat/iş tanımı bu forma göre incelenir.
- BA Onayı (Zustimmung): Vize için olmazsa olmaz. Kısa süreli kontenjanlı çalışmada da kontenjan + tarifeli ücret şartı aranır.
- Dil şartı: Resmî zorunluluk çoğu niteliksiz pozisyonda yok; fakat iş bulma ve işyeri iletişimi için temel Almancabüyük avantajdır.